ما در آغاز به پایان می رسیم
نوزدهم ماه مه میلادی سالروز خاموشی یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های گسترش بونسای در جهان است.
آخرین بونسای جان ناکا که به باغ گیاهشناسی ملی در واشنگتن‌دی‌سی اهدا شد، اولین بونسای او بود.
داستان ما از اواخر سال ۱۹۴۶ شروع می‌شود وقتی جان خانواده خود را از کلرادو به لس‌آنجلس منتقل کرد. آب‌وهوای معتدل این امکان را به جان می‌داد که بتواند در تمام طول سال به عنوان یک سازنده و طراح فضای سبز فعالیت کند. چند ماه پس از اسکان خانواده در خانه جدیدشان جان تصمیم گرفت هنر بونسای را که از پدربزرگ‌اش در ژاپن آموخته بود، ازسر بگیرد. او در زمستان سال ۱۹۴۷ به خرید متریال مناسب پرداخت.
جان می‌دانست که نخستین درخت وی باید در فرم ایستاده متقارن (فورمال آپرایت) باشد، یک سبک عالی برای تمرین عناصر اصلی طراحی و تکنیک‌های بونسای، اما او چه نوع درختی باید انتخاب می‌کرد؟ درخت جونیپروس فومینا با تنه طبیعی مستقیم‌اش عالی خواهد بود. و در سال های بعد او روی بسیاری از جونیپروس فومینا کار کرد، و سرانجام چندین مورد آن را برای ایجاد Goshin با هم ترکیب کرد. تا آن بونسای جنگل شگفت‌انگیز را بسازد. اما یکی از جنبه‌های فومینای همیشه سبز “یکنواختی” آن در طول سال است. جان می‌خواست برای اولین درخت خود، تمام فصل‌ها را بتواند بیان کند.
جان با علاقه‌مندی به یاد می‌آورد که در کلرادو و ژاپن تغییرات فصلی همراه با نوسانات هوا را بسیار نمایشی‌تر و احساسی‌تر تجربه کرده است. اما در آب و هوای معتدل لس‌آنجلس در تمام سال، اکثر چشم‌اندازها را به رنگ سبز می‌گذراند. بنابراین او به دنبال متریال مناسب برای فرم ایستاده متقارن بود که دارای خصوصیاتی باشد که باعث می‌شود اولین بونسای وی جذابیت دیداری بیشتری را در طول سال داشته باشد.
سرو مونتزوما متریالی عالی برای خواسته‌های جان بود، رشدهای بهار سبز کمرنگ، در تابستان به رنگ سبز تیره، شاخ و برگ برنزی در پاییز و نیمرخ زمستانی خالی که ساختار درخت را نشان می‌دهد.
جان در میان گیاهان انبوه و ناخواسته در انتهای یک نهالستان، گنج خود را یافت.
این درخت خاص به سه دلیل توجه او را به خود جلب کرد: تنه مستقیم، ریشه‌های جالب و قسمت توخالی که به درخت شخصیت بیشتری بخشیده و مسن بودن را القاء می‌کرد. با گذشت سالها اندازه تنه و ارتفاع درخت یکسان باقی مانده است، اما تنه با توسعه پوست خشن بسیار زیبای آن، افزایش یافته است.
برای ۵۷ سال آینده، جان رأس و شاخه‌ها را شکل داد و اصلاح کرد، و درخت کیفیت باشکوه‌ی را بوجود آورد که تنها زمان قادر به ایجاد آن است.
اما جان همیشه به آینده نگاه می‌کرد … همیشه برای بهبود درختانش حرکت می‌کرد… همیشه به جنبه درحال تغییر بودن این هنر توجه داشت. در سن ۸۹ سالگی جان تصمیم به بازسازی رأس و شاخه‌ها گرفت. راس قدیمی برداشته شد، یک شاخه فوقانی در جای آن قرار گرفت و بیشتر شاخه‌ها کوتاه شدند و فقط چند اینچ از آنها باقی گذاشته شد. اگرچه توسعه آن چندین سال زمان خواهد برد، اما دیدگاه جان نسبت به داشتن تیپر بهتر و اصلاح آن سرانجام تحقق می‌یابد.
در ژاپن بونسای از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌شود. جان این هنر را از پدربزرگش آموخته است و عشق خود به بونسای و جمع‌آوری درختان را به نوه خود مایک منتقل کرد، کسی که اهمیت این درختان بسیار خاص را درک کرده است. مایک احساس کرد که مکان مناسب برای به نمایش گذاشتن میراث جان، در غرفه جان ناکای آمریکای شمالی است، جایی که پنج بونسای محبوب دیگر ناکا نیز در آن زندگی می‌کنند.
در بهار سال ۲۰۰۴ من هر دوتا اثر یعنی سرو مونتزوما و الیاگنوس جان را به خانه خود آوردم تا آنها را برای انتقال به باغ گیاهشناسی آماده كنم.
در تاریخ ۲۶ آوریل ۲۰۰۴ ماریبل بالندونک، جان و آلیس ناکا را به خانه من آورد. جان هر دو درخت را مورد بررسی قرار داد و قبل از اینکه درختان در بسته‌بندی و جعبه‌ها مستقر شوند، بعضی از دستورالعمل های لحظات آخری را داد و با آنها وداع کرد. در آن لحظه من چند عکس از جان انداختم که درحال خداحافظی کردن از اولین بونسای خود بود.
تا حدود کمی می‌دانستم این آخرین عکس‌ها از او خواهد بود. دو هفته بعد جان به بیمارستان رفت و در نوزدهم ماه مه غم و اندوه ما شروع شد.
جان دیگر با ما نیست، اما درختان او با ما هستند. جذابیت، خرد و فداکاری جان ناکا در بونسای او، در کتاب‌های او و در قلب ما زندگی می کند. و جاویدان است.
- جونیپروس فومینا واریته‌ای از جونیپروس چاینینسیس است.
- سرو مونتزوما گونه‌ای از تاکسودیوم یا دارتالاب است. دارتالاب ها از خانواده سروهای خزان‌پذیر هستند این نوع آن گیاهی همیشه‌سبز و یا نیمه همیشه‌سبز هستند یعنی بسته به گونه و دمای محل زندگی ممکن است دارای خزان باشند یا در مناطق گرمتر بیشتر تمایل به همیشه سبز بودن، دارد و خزان اندکی دارند اما در مناطق سردسیر خزان می‌کنند و برگ‌های خود را از دست می‌دهند.
- الیاگنوس که با نام سیلوربری هم شناخته می‌شود، گونه‌ای همیشه‌سبز از خانواده سنجد است.
- فرم ایستاده متقارن در فارسی نام‌های دیگری مانند ایستاده قائم یا راست متقارن یا تنه مستقیم و.. نیز دارد نام انگلیسی آن فورمال آپرایت و نام ژاپنی آن چوکان است.
- تیپر به حالت مخروطی و دوکی شکل تنه گفته می‌شود که تنه درخت از پایین به سمت بالا به آرامی باریک می‌شود.
- Goshin نام بونسای سبک جنگل مشهور جان ناکا است که با یازده جونیپروس فومینا ساخته شده است.
در همین رابطه از مجله بونسایکار مطالعه کنید:
این نسخه‌ی بازنویسی و کامل شده مقاله‌ای در بولتن بنیاد ملی بونسای NBF Bulletin است.
ترجمه و ارائه‌شده در کانال هنر بونسای و باغبانی
استفاده از مطالب و محتوای سایت بونسایکار با درج لینک و ذکر منبع محدودیتی ندارد.