راهنمای جامه خرید بونسای و رازهایی که هیچ فروشنده ایی به شما نخواهد گفت.
درخچه بونسای به عنوان تنها هنر زنده دنیا، زیبا و محسور کننده است. ارتباط با بونسای حس خوبی می‌دهد و به عنوان یک محصول ارزشمند خاص و کلکسیونی هر روز تعداد بیشتر و بیشتری از مردم را شیفته خود می‌کند.
همین امر باعث سودجویی برخی از افراد و فروشندگان شده که کمترین اطلاعی از هنر بونسای نداشته و به صرف کسب سود وارد این بازار شده‌اند. که علاوه بر ضرر های مالی به خریدار باعث بدبینی مردم نسبت به این هنر زیبا شده‌اند.
هر درخت با ریشه های بیرون زده ، تنه ضخیم و یا شکل غیر متعارف بونسای نیست! بونسای داری قواعد و قوانین است. گول افراد سودجو را نخورید.
در ادامه همراه ما باشید تا نکات یک خرید لذت بخش را به شما بگوییم.
نکته اصلی هنگام خرید بونسای جایی است که میخواهید درخت خود را نگهداری کنید . اگر قصد دارید بونسای را در خانه و دفترکار (محیط‌های داخلی ) نگه داری کنید ، بونسای داخلی (مثل انواع فیکوس، شفلرا، کارمونا و جید) را انتخاب کنید. اگر قصد دارید درخت خود را در فضای بیرون قرار دهید گزینه های شما بسیار بیشتر است و از انواع درخت های میوه تا سوزنی برگ ها می‌تواند جز انتخاب های شما باشد.
اگر تصمیم به خرید بونسای گرفتید، حتما از یک متخصص خریداری کنید. و از او اسم و شرایط نگهداری گیاه را بپرسید.
- آیا بونسای گونه خاصی از درختان است که به صورت مینیاتوری رشد می‌کند ؟ پاسخ : خیـــر
- آیـا بونسای دارای بـذر است و با کاشت آن صـاحب درخت مینیاتوری می‌شویم ؟ پاسخ : خیـــر
- آیـا تمـام بونسای‌هـا را میتوان در داخـل خانه (فضـای داخلی) نـگهـداری کـرد ؟ پاسخ : خیـــر
بونسای به کمک انواع تکنیک‌های پیشرفته باغبانی مانند انواع هرس کردن، جوانه گیری و سیم‌بندی ساخته می‌شود و با محدود کردن مواد غذایی و کنترل تغذیه البته به شرط حفظ سلامت گیاه، رشد اندام‌های گیاه مانند ریشه ، شاخه‌ها و اندازه درخت محدود و تحت کنترل قرار میگیرد و با بهره بردن از اصول زیبایی‌شناسی و الهام از طبیعت شکل و فرم‌های متنوعی به آن داده می‌شود.
خیلی از فروشندگان، بونسای را به اشتباه گونه ایی از درخت معرفی می‌کنند .
بونسای داخلی (آپارتمانی):
بونسای داخلی یا indoor شامل انواع فیکوس ( فیکوس رتوزا ، میکروکارپا ، بنجامین و… ) کارمونا ، شفلرا ، پورتولاکاریا افرا (جید ) ، نارون چینی
بونسای خارجی ( فضای بیرونی ) :
بونسای خارجی یا outdoor شامل انواع سوزنی برگ ها (جونیپرس ، کاج سیاه و… ) – افرا ژاپنی (مناسب مناطق مرطوب) – نارون ایرانی و نارون چینی – گل کاغدی – بیشتر درختان میوه ( انار – توت – سیب و…)
تقریبا بیشتر گونه های درخت و درخچه را میتوان به بونسای تبدیل کرد اگر این خصوصیت ها را داشته باشند: دارای تنه و شاخه های چوبی باشد ( گیاهانی که دارای بافت تنه ایی گوشتی – غده ایی یا غیرچوبی هستند را نمی‌توان بونسای به حساب آورد مثل گیاه لیندا ) هرس پذیری مناسبی داشته باشد و نسبت به هرس ریشه و هرس شاخه حساس نباشد ( درخت ها گردو و پسته نسبت به هرس ریشه حساس هستند و مناسب کار نیستند )
پیوندی نباشد . درخت های پیوندی مناسب کار نیستند . در زمان تهیه درخت های میوه از خرید درخت های پیوندی خودداری کنید.
کدام بونسای را نخرم ؟
در این قسمت سعی داریم به شما بگوییم کدام بونسای مناسب شرایط شما هست و کدامیک نیست ، کدام گونه در دسته بونسای یا شبه بونسای قرار میگیرد.
بونسای جنسینگ !!
این گونه اصلا جینسینگ نیست و به علت شباهتی که با ریشه جینسینگ دارد به این نام مشهور شده و یکی از فراوان‌ترین انواع بونسای در بازار است . خیلی از فروشندگاه این گونه را به اشتباه ” بنسا ” ، ” جینسینگ برگ شمشادی ” و… می‌نامند .
این گونه از فیکوس میکروکارپا نام دارد و بصورت تجاری و انبوه و با استفاده از هورمون و محرکهای رشد در چین تولید می‌شود ، در واقع غده‌هایی که میبینید تنه درخت نیستند و ریشه های درخت است که از زیر خاک بیرون آورده می‌شود و بر روی آن گونه ایی از فیکوس پیوند داده می‌شود.
این گیاه را نمی‌توان در دسته بونسای جای داد و به عنوان یک شبه بونسای در دنیا شهرت دارد . این گیاه معمولا در قسمت پیوند دچار مشکل شده و از بین می‌رود همچنین به بیماری های قارچی حساس است.
کاج کونیکا
این کاج که به کله قندی هم مشهور است نوعی از کاج کند رشد است که به علت زیبایی و شکل خاص که دارد توسط برخی فروشندگاه به عنوان بونسای عرضه می‌شود . چند نکته در مورد کاج کونیکا
- این کاج ( به طور کلی سوزنی برگ ها) امکان نگهداری در داخل فضای سرپوشیده (خانه ) را ندارند.
- نگهداری کاج کونیکا در گلدان کوچک دشوار است و به افراد که تخصص ندارند توصیه نمی‌شود.
- این درختان معمولا به سرعت و بعد از تعویض گلدان در بازار عرضه می‌شوند و به دلیل نگهداری نامناسب فروشنده بعد از مدتی از بین می‌روند .
کاج کونیکا به عنوان یک بونسای و گیاه مینیاتوری مورد توجه است در صورتی شرایط گیاه را فراهم کنید میتوانید از داشتن آن لذت ببرید.
کاج الودی ، لاوسون
کاج الودی هم به دلیل رنگ خاص و زیبایی که دارد توسط فروشندگان به عنوان بونسای عرضه می‌شود . کاج الودی نیز مانند کاج کونیکا امکان نگهداری در فضای بسته را ندارد و به نور کامل خورشید و گردش هوای آزاد نیاز دارد .
نگهداری از کاج الودی در داخل گلدانهای کوچک کار سختی است . به طور کلی این کاج مناسب برای کار به عنوان بونسای نیست.
کاج مطبق
اگر چه کاج مطبق را میتوان در داخل خانه نگه داشت ولی این نوع کاج در دسته بونسای قرار نمی‌گیرد،
به عنوان یک گلدان زیبا در گوشه منزل میتوانید از آن نگهداری کنید. ( فقط به دلیل استفاده از گلدان بونسای یک درخت به بونسای تبدیل نمی‌شود)
افرا چینی
افرا چینی و افرا ژاپنی ( افرا سبز و افرا سرخ ) از محبوب ترین گونه های بونسای در دنیا است . برخی از بونسای های معروف دنیا از گونه افرا چینی یا افرا ژاپنی است .
چرا به شما توصیه میکنیم نخرید !!
افرا نیاز به رطوبت بالا ، گردش هوا مناسب ، هوای تمیز و معتدل دارد . گرما و سرما زیاد و همچنین خشکی هوا به شدت به درخت صدمه میزند و حتی باعث مرگ درخت می‌شود
اگر شما در شمال کشور ساکن نیستید و به گلخانه مجهز دسترسی ندارید بهتر است از خرید افرا چینی منصرف شوید.
نگهداری از افرا در اکثر شهرهای ایران مانند تهران کار سخت و دشواری است و گیاه شما شادابی لازم را در اکثر ماه های سال ندارد.
این گونه ها رو هم به شما پیشنهاد نمیدیم :
شمشاد توپی : شمشاد توپی به صورت طبیعی به شکل گرد ( یا توپی ) رشد می‌کند اما نگهداری آن به صورت بونسای کار دشواری است.
کاج نانا : این نوع کاج معمولا پیوندی است و به همین دلیل مناسب بونسای نیست. کاج نانا در فضای داخلی از بین می‌رود.
یوکا!!! : یکی از عجیب ترین گونه هایی که در ایران به عنوان بونسای فروخته می‌شود. این مورد نشان دهنده عدم علم و آگاهی فروشند است.
سیکاس : سیکاس را هم به هیچ عنوان نمی‌توان در دسته بونسای قرار داد. از این گونه در نمایشگاه های بونسای به عنوان گیاه جانبی و مکمل بونسای جهت زیبایی استفاده می‌شود.
کدام بونسای را بخرم ؟
خب اول از همه باید مشخص کنید محل نگهداری شما کجاست ؟ اگر قصد نگهداری در فضای داخلی و آپارتمانی را دارید این فضا دارای چه ویژگی هایی است.
آیا نور مناسب و کافی دارید و در طول روز نور خورشید به پنجره ها میتابد؟
امکان استفاده از بالک و تراس را دارید ؟
حتما قبل از خرید از نیاز های بونسایی که میخواهید بخرید مطلع شوید ما در بونسایکار در قسمت اطلس بونسای به معرفی کامل درخت ها و درخچه ها پرداخته ایم.
به صورت کلی گونه های زیر مناسب نگهداری در فضای بسته و آپارتمانی هستند . نگران تامین نور نباشید با استفاده از LED های مخصوص رشد گیاه میتوانید کمبود نور را جبران کنید .
فیکوس رتوزا ، فیکوس میکروکارپا ، فیکوس بنجامین ، کارمونا ، شفلرا ، پورتولاکاریا افرا یا جید ( شبه بونسای ) ، نارون چینی
بونسای های فضای خارجی
تعداد زیادی از درخت ها و درخچه ها را میتوان در فضای خارجی نگهداری کرد . اما با توجه به طیف وسیع آب و هوای در ایران باید شرایط محیطی را در نظر گرفت . از بهترین درختان بیرونی که در بیشتر نقاط کشور سازگاری دارند میتوان به درخت های زیر اشاره کرد .
نارون ( ایرانی – چینی – هوکایدو) ، کاج (سیاه – سفید – موگو) ، جونیپرس ،انار ، سیب ، زیتون ، ابریشم ایرانی
نکات مهم هنگام خرید
قبل از خرید
- حتما از یک متخصص بونسای خرید کنید.
- ترکیب خاک را چک کنید. افراد غیرمتخصص بیشتر بستر خاک بونسای را با کوکوپیت پر می‌کنند. کوکوپیت فاقد مواد غدایی می‌باشد و رطوبت بسیار زیادی در خود نگه می‌دارد که در صورت عدم رعایت آبیاری باعث پوسیدگی ریشه و مرگ گیاه می‌شود.
- با انگشت تنه گیاه را کمی فشار دهید تا از محکم بودن و سلامت ریشه اطمینان پیدا کنید.
- اطراف طوقه و تنه درخت را از نظر پوسیدگی چک کنید در صورتی قسمتی از تنه سیاه رنگ شده و یا حالت پوسیدگی دارد خرید آن توصیه نمی‌شود.
- برگ ها و شاخه ها را بدقت بررسی کنید که گیاه آفت نداشته باشد .
- در خرید سوزنی برگ ها دقت داشته باشید که سوزن ها خشک و یا قهوه ایی نباشد.حتما آنهایی را انتخاب کنید که سوزن و جوانه سبز دارند .
- در سوزنی برگ ها بعد از مرگ درخت گاهی احتمال دارد چند هفته و یا چند ماه سوزن ها سبز باشند و شما در هنگام خرید متوجه این مشکل نشوید.
بعد از خرید
بعد از خرید و ورود به خانه ابتدا روزنامه ها و بسته بندی را جدا کنید. برای جلوگیری از شوک انتقال بونسای از گلخانه بهتر است محیطی با رطوبت مناسب برای بونسای تامین کنید . برای این منظور میتوانید از سینی سنگ ریزه استفاده کنید و یا با آب فاقد کلر و املاح بونسای خود را روزی۱ یا ۲ بار (در فصل گرم و با توجه به نوع گیاه) غبارپاشی کنید.
از کود دادن به بونسای بمدت حداقل ۲ هفته خودداری کنید. در صورتی پس از گذشت چند روز تعدادی از برگ های انتهایی بونسای زرد و پژمرده شد نگران نباشید ، این اتفاق به علت جایجایی در برخی گیاهان طبیعی است و بونسای بعد از عادت به محیط جدید دوباره شروع به رویش برگ ها جدید می‌کند.
کلام آخر
هدف ما در این مقاله راهنمایی برای یک خرید خوب است . فراموش نکنید بونسای یک هنر است و این هنر قواعد و قوانینی دارد که در صورت رعایت آن قوانین می‌توانیم بگوییم این گیاه یک بونسای است . تمام گیاهانی که در بالا معرفی کردیم هر یک زیبایی خاص خود را دارند اما برخی در دسته بونسای قرار نمی‌گیرند، این دلیل بر بد بودن گیاه نیست.
در قسمت نظرات تجربیات خرید خود را با ما در میان بگذارید.
استفاده از مطالب و محتوای سایت بونسایکار با درج لینک و ذکر منبع محدودیتی ندارد.